Sanat ve Sosyal Fakültesi Tarih Doktora programı öğrencimiz Uygar Aydemir'in Doktora tez savunmasına davetlisiniz.
Doktora tez jürisi:
- Doç. Dr. Selçuk Akşin Somel (Doktora tez danışmanı)
- Prof. Dr. Ayşe Kadıoğlu
- Prof. Dr. Edhem Eldem (Bogazici Uni, Tarih)
- Yrd. Doç. Dr. Mehmet Mert Sunar (Istanbul Medeniyet Uni, Tarih)
- Yrd. Doç. Dr. Yusuf Hakan Erdem
Tarih & Saat :16 Ekim 2017 & 13:00
Yer: Sabancı Üniversitesi, Minerva Han
MAHMUD NEDİM PAŞA’NIN TANZİMAT BÜROKRASİSİ ELEŞTİRİSİ: DEVLET MODERNLEŞMESİ, SİYASİ MÜCADELE, BÜYÜK DEVLETLERİN MÜDAHALESİ
Anahtar Kelimeler: Mahmud Nedim Paşa, Tanzimat bürokrasisi, 1876 Softalar Vakası, nasihatname, müdafaaname
Bu tez, 1871-72 ve 1875-76 tarihlerinde iki kez sadrazamlık yapmış olan Mahmud Nedim Paşa’nın (1817-1883) siyasi fikirleri ve politikaları üzerine gerçekleştirilmiş bir araştırmadır. Bu inceleme Mahmud Nedim’in güncel tarih yazımındaki mutlakiyetçi, Tanzimat karşıtı, otoriter, Rus taraftarı devlet adamı imajını değerlendirerek söz konusu imgeye itiraz etmektedir. Sadrazamın siyasi düşünce dünyasını ortaya koymak için kullanılan ana malzeme, kendisinin siyasi yazılarını içeren iki eseri ʿÂyîne-i Devlet ve Müdâfaʿanâme’dir. Bunun yanı sıra, Mahmud Nedim’in siyasi fiilleri, sadareti dönemlerindeki siyasi ve ekonomik sorunlara karşı ürettiği politikalar bağlamında değerlendirilmiştir. Bu amaçla Osmanlı ve yabancı devlet adamlarının hatıratlarıyla Başbakanlık Osmanlı Arşivi ve İngiliz Ulusal Arşivi’ndeki arşiv belgeleri kullanılmıştır. Bu araştırma, Mahmud Nedim’in Tanzimat’ın toplumsal ve diplomatik kazanımlarına sahip çıkıp onları takdir ederken Osmanlı devlet modernleşmesinin bir sonraki aşamaya geçerek hukukun üstünlüğü ilkesinin ülkede kesin olarak yerleşmesinin karşısındaki en büyük engelin Tanzimat bürokratlarının aşırı güçlenmesi ve ahlaki kusurları olduğu tezini savunmaktadır. Bu çalışmanın bulgularından biri de Mahmud Nedim’in bürokrasiyi düzene koymak adına yaptığı ıslahat çalışmalarının güçlü bir bürokratik tepki doğurduğu ve söz konusu tepkinin Mayıs 1876 Softalar Vakasını kışkırtarak bu vakayı Mahmud Nedim’i saf dışı bırakmanın ve Sultan Abdülaziz’i tahttan indirmenin bir bahanesi olarak kullanıldığıdır. Bu tez, Mahmud Nedim’i aşırı muhafazakâr bir bağnaz yerine ıslahatçı muhafazakâr bir siyasetçi olarak değerlendirmenin daha doğru bir yaklaşım olduğu sonucuna varmaktadır.